Mątwik północny

Jest to nicień atakujący wiele roślin uprawnych: marchew, pietruszkę, buraki, ziemniaki, ogórki, pomidory, sałatę, cykorię, groch oraz wiele innych roślin uprawnych i ozdobnych. Samce mają ciało robakowate, długości 1,2—1,5 mm. Dorosłe samice mają kształt gruszkowa ty, długość 1,0—2,0 mm i szerokość 0,27—0,9 mm. W polu zimują dorosłe nicienie oraz jaja w wyroślach korzeniowych i w glebie. Wiosną wylęgłe larwy wnikają do korzonków, gdzie odbywa się cały rozwój. Larwy wydzielają pewne substancje, które powodują silne rozrastanie się tkanki i powstawanie -wyrośli wielkości od główki szpilki do nasienia grochu. Samice składają jaja, zwykle wewnątrz tkanek roślinnych, a część wylęgłych larw wydostaje się do gleby i wnika do korzeni sąsiednich roślin. Inne pozostają w wyroślach. W polu szkodnik daje 1—2 pokolenia rocznie. Do pełnego rozwoju drugiego pokolenia niezbędna jest długa i ciepła jesień. Zaatakowane rośliny rosną słabo, marchew ma korzeń zniekształcony i rozgałęziony, pomidor traci przedwcześnie liście, źle owocuje lub zamiera. Szkodnik występuje najczęściej w szklarniach, a w polu na glebach lżejszych, zmniejszając znacznie plon. Razem z tym gatunkiem, ale rzadziej występują: mątwik południowy i arachidowy o podobnej biologii. Zapobieganie i zwalczanie. W warunkach polowych stosować zmianowanie wprowadzając zboża, które słabiej są atakowane przez mątwiki. Zwalczać chwasty będące roślinami żywicielskimi nicieni. Narzędzia używane na zarażonym polu, konstrukcje wewnętrzne pustych szklarni, skrzynie inspektowe, stoły szklarniowe i doniczki kwiatowe odkażać Formaliną techniczną 40 w stężeniu 5-pro- centowym. W szklarniach, w których stwierdzono obecność mątwików, należy wierzchnią warstwę gleby wymienić lub zdezynfekować przez parowanie doprowadzając jej temperaturę do 90—100°C. Z braku technicznych warunków do parowania glebę w szklarniach i pod innymi okryciami odkażać Formaliną techniczną 40 w stężeniu 2,5— —5%. Dobrze spulchnioną glebę do głębokości 15 cm polewać Formaliną w ilości 10—15 l/m2, najlepiej w temperaturze otoczenia powyżej 15°C. Bezpośrednio po zabiegu glebę przykryć papą, folią, itp. na około 2—3 dni. Wietrzyć następnie przez co najmniej 10—14 dni. Podobnie odkażać ziemię przeznaczoną do produkcji rozsady; dawka Formaliny około 25—30 l/m3 ziemi. Jeśli nie stosowano Formaliny technicznej, odkażanie gleby w szklarniach można przeprowadzić w czasie letniej przerwy w uprawie roślin, za pomocą preparatów chemicznych, jak Basamid granulat w dawce 0,4—0,6 kg/10 m2. W okresie odkażania tym preparatem nie nawozić gleby torfem, obornikiem, azotniakiem i wapnem palonym. Skutecznymi są także preparaty: Vapam lub Nematin w dawce 0,75—2 l/10 m2 albo Bunema (0,4—0,6 l/10 m2). Preparaty te można stosować także w warunkach polowych w 2—3 tygodnie po zbiorze roślin. Trzeba je jednak wysiewać lub rozlewać równomiernie, a następnie dokładnie wymieszać z glebą do głębokości 20 cm, w temperaturze powyżej 5°C. Preparaty działają najskuteczniej, gdy temperatura gleby na głębokości 15—20 cm wynosi około 20°C. Zabijają one również pasożytnicze grzyby oraz bakterie, a także niszczą kiełkujące chwasty. Technika stosowania podana jest na opakowaniu. Wyższe dawki preparatów stosować na gleby cięższe i wilgotne.