Rola i znaczenie ochrony roślin w produkcji roślinnej

Zaspokojenie rosnących potrzeb żywnościowych ludności oraz potrzeb surowcowych naszego przemysłu wymaga przede wszystkim zwiększenia plonów z hektara. Wiele czynników warunkuje uzyskanie wysokich plonów: optymalny dobór odmian, właściwe zmiano- wanie, dobry materiał siewny i sadzeniakowy, prawidłowe przygotowanie gleby, terminowo i dokładnie wykonane zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne w okresie wegetacji roślin, wreszcie prawidłowy zbiór i przechowanie ziemiopłodów. Oprócz wymienionych istnieje jeszcze jeden czynnik w takim samym stopniu wpływający na wysokość plonów, a nie zawsze w pełni doceniany. Jest nim ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami. Niepokojące jest również zjawisko przeciwne, polegające na zastępowaniu zabiegów agrotechnicznych ochroną chemiczną, gdy tymczasem powinna je tylko uzupełniać i stanowić jeden z wielu równorzędnych elementów kompleksu decydującego o stałych i wysokich plonach. O roli, jaką może odegrać ochrona w produkcji roślinnej, przekonają najlepiej najnowsze dane dotyczące corocznych strat ponoszonych przez rolnictwo w Polsce i na całym świecie. Otóż szkodniki obniżają zbiory mniej więcej o 14%, choroby roślin są przyczyną zmniejszenia się zbiorów mniej więcej o 11,5%, a chwasty — o 9,5%. Łączna wartość zbiorów zniszczonych przez agrofagi na świecie wynosi każdego roku 75 miliardów dolarów. W Polsce w latach, gdy agrofagi występują w przeciętnym nasileniu, obniżka zbiorów zbóż wynosi 20%, ziemniaków — 26%, buraków — 9%, warzyw — 27,5%, owoców — 32,5%. Ogólna wartość zbiorów utraconych na skutek działalności agrofagów oceniana jest na 12 miliardów złotych. W latach wybitnie sprzyjających rozwojowi agrofagów lub w przypadku zaniedbania ochrony roślin straty mogą sięgać 20 miliardów złotych. Przytoczone liczby wskazują wyraźnie na rezerwy, jakie mogą uruchomić prawidłowe zabiegi ograniczające szkodliwą działalność patogenów i szkodników roślin. Uruchomienie tych rezerw będzie zależeć od wyposażenia rolnictwa w skuteczne środki chemiczne, w dobrą i wydajną aparaturę, a przede wszystkim od stałego pogłębiania wiedzy z zakresu ochrony roślin i od podnoszenia kwalifikacji nie tylko służby ochrony roślin, ale całej służby rolnej i wszystkich rolników. Ta szczególna rola ochrony roślin nakłada na nią dwa podstawowe zadania. Są nimi: 1. Zabezpieczenie zasiewów przed atakiem agrofagów za pomocą różnorodnych zabiegów profilaktycznych, czyli zapobiegawczych. Są one konieczne wówczas, gdy nie wolno dopuścić do pojawienia się na roślinach uprawnych nawet niewielkiej liczby agrofagów, np. owadów przenoszących wirusy. Zabiegiem profilaktycznym jest również zaprawianie ziarna zbóż przeciw głowniom lub nasion cebuli przeciw śmietce cebulance. 2. Zniszczenie na zasiewach lub w glebie agrofagów już występujących. Jest ono konieczne jedynie wówczas, gdy liczebność szkodnika lub nasilenie choroby przekroczy tzw. próg szkodliwości ekonomicznej. Zbędne stosowanie preparatów jest nie tylko nie uzasadnione gospodarczo, ale zagraża zanieczyszczeniem środowiska.